ازنود دزدی‌تا نودسازی!

  

فوتبال روز:در فاصله چند ماه به افتتاح شبکه ورزش سیمای جمهوری‌اسلامی، در حال حاضر مجادله‌ها بر سر مبدا پخش برنامه نود بالا گرفته است.

شنیده می‌شود مدیریت شبکه ورزش با اتکا به فلسفه تاسیس این کانال تلویزیونی درصدد است تا نود را تصاحب کند و آن را از طریق امواج خودش روی آنتن بفرستد. با این وجود، پورمحمدی و همکارانش راغب نیستند چنین اتفاقی رخ بدهد و در تلاش‌اند تا یکی از پربیننده‌ترین برنامه‌های تاریخ تلویزیون را در شبکه سوم نگه دارند. 

 این رقابت، ظاهرا تا آنجا بالا گرفته که کار به حکمیت روسا و زمامداران اصلی سازمان کشیده است و شنیده می‌شود شخص مهندس ضرغامی در مورد این جدل درون مجموعه‌ای سیما تصمیم خواهد گرفت.   

در نگاه اول،‌شاید سوژه این منازعه تلویزیونی چندان مهم به نظر نرسد، اما با کمی تامل بیشتر می‌توان دریافت کشمکش در گرفته، نشان دهنده عمق ضعف در حوزه برنامه‌سازی ورزش ایران است. آیا اینکه یک رسانه انحصاری و بسیار ثروتمند مثل صداوسیما،‌چنان وابسته به تنها یک برنامه ورزشی باشد که مدیرانش به خاطر تصاحب آن به هر دری بزنند، نشانه فقر و کم‌کاری در زمینه تولید برنامه‌های جدیدتر و جذاب‌تر نیست؟  

حقیقت آن است که موفقیت برنامه نود، تصمیمی برای عملکرد قابل قبول مسوولان هیچ شبکه‌ای نیست. آنچه عادل روی آنتن می‌برد و در اغلب مواقع نیز با اقبال عمومی قابل قبول مواجه می‌شود، بیش از هر چیز دیگری محصول ذکاوت،‌صداقت و مهارت اوست. در این میان شاید سهم شبکه سه در موفقیت 12ساله این برنامه،‌ چیزی بیشتر از اندکی مدارا و حمایت افزون‌تر از فردوسی‌پور نباشد؛ آنچه همان نیز براساس شایستگی‌های مجری نود به وی اختصاص یافته و به نوعی اجتناب ناپذیر به نظر می‌رسد. با این اوصاف،‌ نود تا زمانی که اصالت خودش را حفظ کند، هرکجا برود موفق خواهد بود و بی‌گمان این کامیابی، ‌ارتباط چندانی به عملکرد مدیران تلویزیون و شبکه سه یا کانال‌های دیگر نخواهد داشت. 

 امروز اگر به فرض محال پخش این برنامه به شبکه نامربوطی مثل کانال چهارم یا ششم تلویزیون دولتی ایران نیز واگذار شود، نود مخاطبان خودش را خواهد داشت و این نمی‌تواند متضمن صلاحیت و کارایی بالاتر مدیران این شبکه‌ها نسبت به سایر همکاران‌شان باشد. با این مقدمه،‌ به نظر می‌رسد دوستان ما در شبکه‌های سه و ورزش نیز باید به فکر درانداختن طرحی نو باشند؛ ایده‌ای که نشات گرفته از خلاقیت و خوش فکری خود آنها باشد و موفقیتش،‌به معنای واقعی کلمه حاصل تدبیر خود این مدیران لقب بگیرد.  

متاسفانه روندی که مدیران تلویزیونی در رقابت‌شان برای به دست گرفتن امتیاز پخش برنامه نود آغاز کرده‌اند، چیزی شبیه به یک پروژه «مخاطب دزدی» است و نمی‌تواند شباهتی به راهکارهای سالم و رایج جذب مخاطب توسط یک رسانه داشته باشد. مساله اساسی این است که در حال حاضر برنامه موفق نود، از 20 تا 30 میلیون بیننده بهره می‌برد که برای کل دستگاه صداوسیما در ایران، تفاوتی ندارد آنها در کدام شبکه پای تماشای این برنامه بنشینند. در این شرایط، رسالت اصلی شبکه‌ای که قرار است به جمع دارایی‌های تلویزیون اضافه شود، باید جذب بینندگان جدیدتر باشد. فرقی نمی‌کند مردم دو ساعت «نود»شان را از کدام شبکه ببینند، مهم این است که کانال تازه تاسیس ورزش، بتواند کاری کند که مردم دو ساعت بیشتر از قبل پای تلویزیون بنشینند.  

ماموریت اصلی شبکه‌ای که با هزینه‌ای گزاف به فهرست کانال‌های موجود اضافه می‌شود، این نیست که به تماشاچیان بقیه شبکه‌ها دستبرد بزند. شبکه ورزش اگر نتواند برنامه‌ای با کیفیت نزدیک به نود بسازد، اصلا افتتاح نشود بهتر است. یافتن، تربیت کردن و به کار گرفتن نیروهای مستعد و خلاقی که بتوانند فردوسی‌پورهای آینده تلویزیون ایران شوند، می‌تواند مهم‌ترین رسالت کانال ورزش باشد. غیبت چنین رویکردی در این شبکه، می‌تواند برنامه‌سازی ورزشی در ایران را به جایی برساند که تا 50 سال دیگر هم همچنان بهرام شفیع همه‌کاره اصلی‌ترین شوی ورزشی فراگیرترین شبکه سیما باقی بماند و با برنامه‌اش درجا بزند. 

شاید یکی از مهم‌ترین دلایل عدم‌موفقیت کافی برنامه‌ای مثل «هفت» یا سایر شوهای اجتماعی و سیاسی این سال‌های تلویزیون ایران، این باشد که همه آنها «نود» را الگو و سقف آرزوهای خودشان قرار دادند. وقتی قله شما نود باشد، در بهترین شرایط ممکن می‌توانید به 40 یا حداکثر 50 برسید. کاش سیاست مدیران شبکه ورزش، سرقت یا حتی تکرار نود نباشد. برای موفقیت، باید هدفی دورتر را ترسیم کرد و در نظر گرفت. این یک قانون غیرقابل تغییر است.